Voedingstekort vs begrotingstekort

Jubileumcongres 30 jaar NPN

Op donderdag 11 april 2013 organiseerde het NPN (Natuur- en gezondheidsproducten Nederland) haar 30-jarig jubileum in Corpus in Leiden. Dagvoorzitter Peter van Doorn verwelkomde diverse vooraanstaande wetenschappers, waaronder van TNO, het VU medisch centrum en DSM. Het thema was kostenbesparing in de zorg. Kort samengevat: preventie is de beste remedie en met een gezonde levensstijl en de juiste voedingssupplementen valt nog een wereld te winnen. De Natura Foundation maakt zich daar al jaren sterk voor, onder andere via haar kenniscentrum en opleidingen, en is verheugd te zien dat haar speerpunten zo hoog op de wetenschappelijke agenda staan.

Nederland derdewereldland qua jodiumtekort
Richard Verheesen, reumatoloog, strijdt al jaren tegen het jodiumtekort in Nederland. Hij vergelijkt ons land zelfs met een derdewereldland als het gaat om matige tot milde jodiumtekorten. Jodium zit vooral in vis en zeevruchten – voedingsmiddelen die de Nederlander slechts in zeer geringe mate eet. Om tekorten tegen te gaan, worden keuken- en bakkerszout daarom al jaren verrijkt met jodium (JoZo). De afgelopen jaren heeft de overheid echter veel succes geboekt met het terugdringen van het zoutgebruik in levensmiddelen en in de keuken bij de consument. Gevolg: het jodiumtekort neemt weer toe. Tekorten kunnen ernstige gevolgen hebben, zoals hypothyreoïdie, ofwel een traag werkende schildklier. Deze aandoening kan groeiachterstanden en een verminderd leervermogen tot gevolg hebben. De hoogste tijd dus dat de Nederlander meer jodiumrijk voedsel gaat eten, of tekorten gaat compenseren met een voedingssupplement.

Twee ons groente, twee stuks fruit?
Niet alleen op het gebied van jodium bestaan er tekorten. Ondanks het overdadige voedingsaanbod, vindt men bij de gemiddelde Nederlander voedingsdeficiënties binnen het gehele spectrum van micronutriënten. Verheesen presenteert in dit verband een schokkend, oorzakelijk feit: welgeteld drie procent van de Nederlanders komt aan zijn aanbevolen inname van 200 gram groente en 200 gram fruit per dag. Dit staat nog los van het feit dat dit een minimum is, en dat de hedendaagse teeltmethodes voor een veel lagere dosis micronutriënten in onze voeding zorgen. Deelpopulaties die (deels) afhankelijk zijn van zorg – zoals zwangeren, zieken en ouderen – hebben daarbij juist extra behoefte aan micronutriënten, zoals ook overtuigend bleek uit het betoog van onderzoeker Marian van Bokhorst van het VU Medisch Centrum. Voor beide wetenschappers ligt de oplossing van het ‘begrotingstekort’ voor de hand: bestrijd de micronutriënttekorten, zodat de ziektevrije levensverwachting omhoog gaat en de kosten voor de gezondheidszorg omlaag.

Voeding effectiever dan farmaca bij diabetes
Diabetes type 2 is onderdeel van het metabool syndroom, waartoe ook obesitas, atherosclerose, hartfalen en hartinfarct behoren. Deze chronische niet-overdraagbare aandoeningen veroorzaken 70% van de sterfgevallen door ziekte. Dit cijfer neemt de komende jaren door de vergrijzing waarschijnlijk nog eens met 15% toe. TNO-onderzoeker Suzan Wopereis is betrokken bij onderzoek naar diabetes type 2 en vergelijkt de behandelingen met farmaca en voeding.

Het nadeel van bekende farmaca blijkt te zijn dat ze ingrijpen op slechts één of enkele biochemische systemen die verantwoordelijk zijn voor de ziekteverschijnselen. Zo worden vooral symptomen bestreden, worden problemen verplaatst en zijn bijwerkingen eerder regel dan uitzondering. Antidiabetica en statines zijn goede voorbeelden. Wanneer we werkelijk de oorzaak willen aanpakken, dient volgens Wopereis het gehele lichaamssysteem in ogenschouw genomen te worden – een inzicht dat binnen de klinische psycho-neuro-immunologie al jaren bekend is.

Nu blijkt uit TNO-onderzoek dat een aangepaste levensstijl waarschijnlijk de beste interventie is bij de behandeling en preventie van het metabool syndroom. Bij muizen die werden overvoerd met vet, werd een mix van bioactieve ingrediënten toegediend met daarin de vitamines D en E, omega-3-vetzuren, groene thee en resveratrol. De gevolgen van de excessieve vetinname werden teruggedrongen en verdwenen in enkele gevallen zelfs helemaal: atherosclerotische plaques namen af, nierfalen verdween en ook leververvetting verdween. Ook werden er minder ontstekingsstoffen gevonden.
Naar aanleiding van het onderzoek concludeert Wopereis dat de kosten van de behandeling van diabetes type 2 zeker omlaag kunnen, wanneer er voor een gezondere levensstijl, voedingssupplementen en een meer op de persoon toegespitste behandeling wordt gekozen.

Vitamine D beter en goedkoper dan statines Ook professor Zitterman van de Ruhr Universiteit stuurde aan op een grote kostenreductie in de zorg. Voorbeeld: osteoporose kost Europa gemiddeld zo’n 30 miljard per jaar. En dat terwijl 20% van de fracturen te voorkomen is met behulp van vitamine D.
Vitamine D kan daarnaast dienen als vervanger van statines bij de behandeling van een hoog LDL-cholesterolgehalte. Statines waren enkele jaren geleden de best verkopende medicijnen in de geschiedenis; ze staan echter bekend om hun vervelende bijwerkingen, waaronder spierproblemen, cognitieve achteruitgang, neuropathie en functieverlies van de alvleesklier, lever en geslachtsorganen. Van vitamine D zijn daarentegen tot gebruik van minstens 250 mcg per dag – ongeveer 100 keer de huidige ADH – geen bijwerkingen bekend.
Bovendien zijn statines veel duurder dan vitamine D. Waar een behandeling met statines gemiddeld €1,50 per dag kost, hoeft voor vitamine D per dag slechts €0,06 betaald te worden. De besparingen voor Europa lopen volgens professor Zitterman al snel in de tientallen miljarden. In deze berekening is de invloed van vitamine D op bijvoorbeeld diabetes en cardiovasculaire aandoeningen nog niet eens meegenomen.

Gezond ouder worden
Professor Weber van DSM mocht afsluiten en sprak allereerst zijn bezorgdheid uit dat de toenemende zorgkosten ervoor kunnen zorgen dat meer dan 100 miljoen mensen in Europa onder de armoedegrens worden gedrukt. Waar we nu nog ongeveer tien procent van ons inkomen uitgeven aan gezondheidszorg, zal dat de komende decennia mogelijk oplopen tot meer dan 30 procent. Gezien het recht evenredige verband tussen een slechte sociaal-economische status en een slechtere gezondheid, zou dit wel eens een sneeuwbaleffect kunnen veroorzaken.

“Het bestrijden van voedingstekorten kan de ziektevrije levensverwachting verbeteren en de zorgkosten terugdringen”
– Dr. Richard Verheesen, reumatoloog.

Een belangrijke reden voor de toenemende ziektelast is de vergrijzing. Weber noemt onze eeuw dan ook de ‘century of aging’ – rond 2040 zal een kwart van de Europese bevolking ouder zijn dan 65 jaar. We leven daarbij steeds langer in jaren, maar steeds korter in goede gezondheid. De ziektevrije levensverwachting is 42 jaar bij vrouwen, terwijl deze bij mannen 48 jaar is. Vroegtijdige hartziekte en diabetes zijn de grootste boosdoeners – ziektes die in theorie betrekkelijk eenvoudig te voorkomen zijn.
De oplossing is volgens Weber gelegen in de erkenning op alle niveaus dat onvoldoende inname van micronutriënten uiterst nadelige gevolgen heeft voor onze gezondheid op de lange termijn. Ook bij hem spelen voeding en suppletie een hoofdrol bij het terugdringen van de immer oplopende zorgkosten in Europa.

Bijdragen aan kostenbesparing
Als het aan de wetenschap ligt, zal er in de toekomst een stuk minder met medicijnen en een stuk meer met voeding, suppletie en beweging opgelost gaan worden. Hier ligt een overduidelijke rol weggelegd voor de Natura Foundation – een rol waar we ook de komende jaren weer met volle inzet aan gaan werken. Ook u kunt bijdragen aan de kostenbesparing in de zorg, bijvoorbeeld door een opleiding bij de Natura Foundation te volgen. Bij ons leert u alles over integrale gezondheidszorg, het metabool syndroom, lifestyle, preventie, gezonde alternatieven voor symptoombestrijdende medicatie, en nog veel meer.